25 maja 2021 r. pożegnaliśmy naszą prezes, prof. dr hab. Kwirynę Handke. Spoczęła w grobie rodzinnym na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie. Na uroczystości oprócz osób najbliższych pojawili się też przyjaciele i współpracownicy Zmarłej. Słowa pożegnania w imieniu Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego wygłosiła Katarzyna Sobolewska.
Szanowni Państwo,
z niezmiernym smutkiem zawiadamiamy, że 16 maja 2021 r. zmarła
prof. dr hab. Kwiryna Handke (1932-2021).
Profesor i była dyrektor w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, językoznawczyni, polonistka, slawistka, varsavianistka. Długoletnia prezes Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego, jego założycielka i inicjatorka większości jego działań.
Główne dziedziny Jej badań naukowych stanowiły: terytorialne odmiany języka narodowego (w tym dialekty Pomorza, regionalne odmiany polszczyzny obszarów Pomorza i dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej); socjologia języka i socjalne odmiany polszczyzny (w tym język familijny i język kobiet i mężczyzn); leksykologia i leksykografia; język pisarzy, zwłaszcza XIX w. (Mickiewicza, Słowackiego, Orzeszkowej, Kraszewskiego, Prusa, Sienkiewicza oraz Żeromskiego); tendencje zmian we współczesnej polszczyźnie; onomastyka (w tym głównie nazewnictwo miejskie).
Była autorką kilkuset publikacji naukowych, w tym kilkudziesięciu książek, autorskich i współautorskich, oraz wielu publikacji popularnonaukowych.
Swoją pracą doktorską Typy semantyczne i strukturalne nazw ulic Warszawy, wydaną w 1970 roku, zapoczątkowała badania nad nazewnictwem miejskim, a dzięki ich kontynuowaniu stworzyła nowy kierunek w toponomastyce, inspirując do tych badań wielu innych polskich naukowców.
W rozprawie habilitacyjnej Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich (na tle innych języków zachodniosłowiańskich), wydanej w 1976 roku, dzięki ujęciu tematu historycznie i porównawczo, dowiodła o bezpodstawności długo utrzymującej się teorii, że wyrazy złożone są w polszczyźnie importem niemieckim.
W pracy nad Atlasem językowym kaszubszczyzny i dialektów sąsiednich (edycja szesnastu tomów, wydanych w latach 1964-1978) wspólnie z zespołem autorów wniosła nowatorskie ujęcia materiału językowego przedstawianego metodami geografii lingwistycznej.
Zainicjowała i prowadziła zespołowe prace nad polszczyzną regionalną Pomorza, których rezultatem była seria konferencji oraz osiem tomów publikacji wydanych w latach 1986-1996.
Jako pierwsza badaczka w Polsce podjęła temat odrębności języka kobiet i języka mężczyzn na płaszczyźnie stylu i zachowań językowych.
Nowatorsko ujęła w formie monografii Polski język familijny. Książka ukazała się w 1995 roku, znalazła się w niej między innymi relacja języka kobiet i mężczyzn w wewnętrznej komunikacji rodzinnej.
Zajmowała się językiem polskich pisarzy. Pierwszą pracę z tej dziedziny poświęciła Elizie Orzeszkowej i opublikowała w 1986 roku.
W roku 1996 stworzyła koncepcję nowatorskiego tematycznego słownika pisarza, którą zrealizowała wraz z gronem współautorów na podstawie tekstów Stefana Żeromskiego. W latach 2002-2014 opublikowano 16 autorskich tomów tego słownika w serii zatytułowanej Słownictwo pism Stefana Żeromskiego.
Równolegle z pracą naukową Kwiryna Handke prowadziła działalność społeczną. Jako przewodnicząca Komisji Kultury Słowa Towarzystwa Naukowego Warszawskiego organizowała i prowadziła zajęcia na tematy językowe dla nauczycieli i uczniów szkół średnich Warszawy i Mazowsza. Z kolei jako przewodnicząca Zespołu Nazewnictwa Miejskiego przy Biurze Kultury m. st. Warszawy zajmowała się, wraz z zespołem varsavianistów, porządkowaniem nazewnictwa miejskiego stolicy i regularnym opiniowaniem wpływających wniosków nazewniczych.
W 1990 roku, gdy była wicedyrektorem Instytutu Slawistyki PAN, stworzyła w nim Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
W roku 2004 została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Msza pogrzebowa odbędzie się dn. 25 maja 2021 r. o godz. 12.00 w kaplicy Halpertów na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Młynarskiej 54/56/58 w Warszawie.
20 listopada 2020 r. na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie przy ul. Żytniej złożyliśmy w imieniu Stowarzyszenia kwiaty na grobie pisarza. Przybyli też przedstawiciele Zespołu Szkół nr 2 im. Stefana Żeromskiego w Konstancinie oraz wójt gminy Masłów Tomasz Lato i dyrektor Centrum Edukacji i Kultury „Szklany Dom” w Ciekotach – Wojciech Purtak. Wieniec przekazał ponadto prezydent RP.
12 października 2020 r. upływa 10 lat od śmierci prezesa naszego stowarzyszenia, prof. Ryszarda Handke. Wspominamy go z wdzięcznością.
Ukazał się przewodnik po miejscach związanych ze Stefanem Żeromskim, napisany przez Agnieszkę Zielińską, polonistkę, nauczycielkę, popularyzatorkę wiedzy o twórcach naszej literatury.
Od 4 lutego 2020 r. Stowarzyszenie ma nowy numer konta:
Prosimy o dokonywanie wpłat na ten numer.
W dn. 27 listopada 2019 r. w Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Siedlcach Katarzyna Sobolewska wygłosiła wykład pt. „Podlaskie przypadki Stefana Ż.”
Przebieg wydarzenia i zdjęcia dostępne na stronie Miejskiego Ośrodka Kultury w Siedlcach.
Dnia 27 listopada 2019 r. Katarzyna Sobolewska wygłosi wykład na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Siedlcach. Będzie on poświęcony związkom Stefana Żeromskiego z Podlasiem. Zapowiedź wystąpienia: http://sutw.siedlce.pl/Ogloszenia/Wyklad-dr-Katarzyny-Soboleskiej
Dnia 23 listopada 2019 r. w mieszkaniu Stefana Żeromskiego na Zamku Królewskim odbyło się spotkanie poświęcone niezwykłej historii XXI tomu dziennika pisarza. Wykład wygłosiła Katarzyna Sobolewska, fragmenty dziennika czytał Jacek Pacocha. Po odczycie głos zabrał Krzysztof Piwowarczyk. Mieszkanie autora Przedwiośnia było dotąd zajęte na potrzeby wystawy czasowej, a przez to niedostępne dla publiczności. Dziękujemy Dyrekcji Zamku Królewskiego za jego ponowne udostępnienie.
2o listopada 2019 r. złożyliśmy na grobie Stefana Żeromskiego wiązankę kwiatów.
